نقص آماری تورم اسفند 1401 و فروردین 1402 - وبلاگ سایه

به گزارش وبلاگ سایه، آمار تورم اسفند و فروردین ماه بالاخره با تاخیر و نواقص بسیار منتشر شد. آماری که با وجود ابهامات بسیار از رکوردشکنی 10 ساله تورم خبر می دهد.

به گزارش تجارت نیوز، پس از انتظار 48 روزه مردم برای انتشار آمار تورم اسفند ماه سال 1401 و برآورد های فراوان پیرامون علت منتشر نشدن این آمار، مرکز آمار ایران بالاخره گزارش تورم اسفند ماه و فروردین ماه را منتشر کرد.

با این وجود نحوه افشاسازی این گزارش به شکلی بود که بسیاری از فعالان مالی را ناامید و احتمالات پیشین را تقویت کرد. چراکه آمار منتشر شده بسیار ناقص بوده و تغییر سال پایه محاسبات آمار تورم در این گزارش، مانع محاسبه کردن آمار های دقیق تر می گردد. این در حالی است که مرکز آمار نیز شرحی درباره علت تغییر سال پایه و بعلاوه علت انتخاب سال 1400 به عنوان سال پایه نو نداده است.

تورم در قله 10 ساله

بر اساس آمار منتشر شده به وسیله مرکز آمار ایران، تورم سال 1401 بر اساس سال پایه 1400 در خاتمه اسفند ماه به 45.8 درصد رسید. بر این اساس، اقتصاد ایران در سال 1401 بالاترین تورم سالانه در 10 سال اخیر را تجربه کرد.

بعلاوه تورم ماهانه اسفند ماه سال گذشته معادل 4.7 درصد ثبت شد. با این وجود مرکز آمار در اقدامی عجیب آمار تورم نقطه به نقطه سال 1401 را منتشر ننموده است. این در حالی است که با توجه به تغییر سال پایه در آمار نو، امکان محاسبه تورم نقطه به نقطه اسفند ماه وجود ندارد و می توان گفت که عملا درباره آمار تورم نقطه به نقطه پنهانکاری شده است.

خبری از تورم سالانه و نقطه ای فروردین ماه نیست!

مرکز آمار ایران علاوه بر آمار تورم اسفند ماه، آمار تورم فروردین ماه را نیز منتشر کرد که البته این آمار هم با تاخیر 17 روزه اعلام شد. با این وجود، گزارش آمار تورم فروردین ماه حتی از اسفند ماه نیز ناقص تر است و مرکز آمار تنها به انتشار تورم ماهانه اکتفا نموده است!

بر اساس گزارش مرکز آمار، تورم ماهانه در فروردین 1402 معادل 3.7 درصد ثبت شد. با این وجود تفکیک این رقم به عناصر تشکیل دهنده آن نشان می دهد که در فروردین ماه، میوه و خشکبار با ثبت تورم 15.3 درصدی بیشترین افزایش قیمت را تجربه نموده اند. پس از آن نیز حمل و نقل، انواع گوشت قرمز و سفید، هتل و رستوران و دخانیات بیشترین تورم را ثبت نموده اند. آموزش، لبنیات، تخم مرغ و بعلاوه روغن نیز کمترین آمار تورم ماهانه در فروردین ماه را ثبت نموده اند.

تخمین تورم نقطه به نقطه در فروردین ماه

با وجود نقص در انتشار آمار های تورم، رسانه فردای اقتصاد با استفاده از شاخص های قبلی و تورم ماهانه اعلامی، آمار تورم نقطه به نقطه اسفند و فروردین ماه را تخمین زده است. بر این اساس تورم نفطه به نقطه اسفند ماه معادل 58.5 درصد تخمین زده شده و این رقم برای فروردین ماه سال 1402 به 59.1 درصد می رسد. عددی که نشان دهنده شکستن رکورد 10 ساله تورم نقطه ای در فروردین ماه است.

البته بدیهی است که این اعداد تقریبی هستند و محاسبه دقیق آن ها نیازمند انتشار داده های کامل تر از سوی مرکز آمار ایران است.

تغییر در سبد مصرفی خانوار سال پایه را تغییر داد

همانطور که پیش تر ذکر شد، مرکز آمار ایران سال پایه مبنای گزارش دهی خود را از اسفند ماه به این سو از سال 1395 به سال 1400 تغییر داده است. به این ترتیب ضریب اهمیت اقلام در سبد خانوار با تغییراتی روبرو شده است.

ضریب اهمیت خوراکی ها و آشامیدنی ها، دخانیات مسکن، آب و برق و گاز، مبلمان و لوازم خانگی افزایش یافته و در محاسبات مرکز آمار، سهم این کالا ها از سبد مصرفی خانوار افزایش یافته است.

از سوی دیگر، اما مرکز آمار در محاسبات نو خود برای پوشاک و کفش، بهداشت و درمان، حمل و نقل، ارتباطات، سرگرمی و فرهنگ، آموزش و هتل و رستوران سهم کمتری در سبد مصرفی خانوار در نظر گرفته است.

این تغییرات در ضرایب اهمیت نیز بدون ابهام نیست. برای مثال در محاسبات نو ضریب اهمیت ارتباطات در از 2.87 در سال پایه 1395 به 2.41 در سال 1400 کاهش یافته است. این در حالی است که این احتمال مطرح شده که سهم خدمات ارتباطی مثل اینترنت در سبد خانوار در سال 1400 نسبت به سال 1395 افزایش یافته است.

کارشناسان مالی نیز به این نکته اشاره می نمایند که مرکز آمار باید شرح دهد که علت تغییر سال پایه چه بوده و چرا سال 1400 به عنوان سال پایه نو انتخاب شده است؟ با این وجود همچنان شرحی از سوی مرکز آمار ایران در این مورد ارائه نشده است.

علت تاخیر مرکز آمار چیست؟

تاخیر 48 روزه در انتشار آمار تورم اسفند ماه و 17 روزه در انتشار تورم فروردین ماه باعث شد که اظهار نظر های مختلفی درباره چرایی علت تاخیر در انتشار این آمار مطرح گردد.

بعضی از کارشناسان مثل کامران ندری متعقد هستند که اگر علت این تاخیر، تغییر سال پایه بوده، این موضوع نشان دهنده سوءمدیریت در مرکز آمار است. وی در گفتگویی که پیش تر با تجارت نیوز داشت، گفت: اگر مرکز آمار می خواهد سال پایه را عوض کند، باید برنامه ریزی برای این اقدام به گونه ای انجام گردد که در انتشار به موقع آمار خللی ایجاد نگردد. مرکز آمار می توانسته از این تاخیر جلوگیری کند، اما وقتی این اتفاق نیفتاده، به این معنی است که مدیریت خوبی در این زمینه وجود نداشته است.

این در حالی است که نحوه انتشار این آمار و نقص های فراوان در آن نیز بر این سوءمدیریت مهر تایید می زند.

بعلاوه بعضی کارشناسان عقیده دارند که یکی از نقاط ضعف مرکز آمار در انتشار گزارش های تورم، منتشر نکردن فراداده های فصلی است که باعث می گردد محاسبات برای کارشناسان و فعالان مالی سخت گردد.

تغییر سال پایه نرخ تورم را تعدیل کرد

برآورد دیگری که در این باره وجود داشت این بود که علت منتشر نشدن آمار تورم به علت ملاحظات سیاسی است. چراکه پیش بینی هایی که از آمار تورم اسفند ماه و فروردین ماه ارائه می شد، نگران نماینده بود و همین موضوع سبب شد که این احتمال به وجود بیاید که مرکز آمار برای پنهان کردن یک خبر بد از مردم، آمار تورم را منتشر نمی کند.

حال به نظر می رسد که این برآورد هم پر بیراه نبوده، اما تغییر سال پایه توانسته تا حدودی آمار تورم را تعدیل کند. زیرا مقایسه آمار مرکز آمار از تورم ماه های گذشته با سال پایه نو و قدیمی نشان می دهد که اعداد و ارقامی که بر اساس سال پایه 1400 منتشر شده اند حدود سه واحد درصد از ارقام تورم ماه های اخیر با سال پایه 1395 کمتر است.