رالی باخت - باخت خودرو - وبلاگ سایه

به گزارش وبلاگ سایه، در سالی که قیمت ها در بازار خودرو اوج گرفته است و رشد کم سابقه ای را تجربه می نماید، شاهد زیان دو طرف عرضه و تقاضا در این بازار هستیم. دو طرف اصلی این بازار به واسطه قیمت گذاری دستوری قادر به فروش و خرید بی ضرر و زیان نیستند. طبق آخرین صورت های اقتصادی، سه خودروساز عظیم کشور در نیمه اول سال جاری زیان 12 هزار و 600 میلیارد تومانی را در فراوری تجربه نموده اند که در مجموع زیان انباشته آن ها به 40 هزار میلیارد تومان رسیده است.

از سوی دیگر تقاضای مصرفی نیز به واسطه مانور تقاضای سرمایه ای ناشی از اختلاف قیمت دستوری با قیمت بازار مجبور به خرید خودرو با قیمت های بسیار بالا شد. آنچه معین است خودروساز و مصرف نماینده هر دو به واسطه قیمت گذاری دستوری وارد بازی باخت - باخت بازار خودرو شده اند. برای خاتمه دادن به شرایط فعلی چاره ای جز آزادسازی قیمت ها نیست؛ چرا که راستا جدید، بازی برد - برد را برای دو طرف رقم خواهد زد و سمت عرضه همراه با تقاضا منتفع خواهند شد.

رالی باخت- باخت خودرو

با اعلام صورت های مالی شش ماه نخست خودروسازان به بورس، معین شد ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو در مجموع طی نیمسال ابتدایی 99 زیان 12 هزار و 600 میلیارد تومانی را به ثبت رسانده اند. با ثبت این رقم، اما مجموع زیان انباشته سه خودروساز عظیم کشور تا خاتمه شهریور امسال به مرز 40 هزار میلیارد تومان نزدیک شد. تداوم فرایند زیان دهی غول های جاده مخصوص طی نیمه نخست امسال در حالی است که اگرچه سیاست نرخ گذاری دستوری خودرو های داخلی همچنان ادامه داشته، با این حال قیمت کارخانه ای آن ها دو بار در شش ماه ابتدایی سال افزایش یافت.

به گفته خودروسازان، ریشه اصلی ضرر آن ها در نرخ گذاری دستوری نهفته است، به این معنی که قیمت های معین شده برای محصولات شان کفاف هزینه های فراوری را نمی دهد و منجر به زیان دهی می گردد. این در شرایطی است که انتظار می رفت با توجه به صدور دو مجوز افزایش قیمت (یکی در اردیبهشت و دیگری در مرداد) زیان خودروسازان کنترل گردد، با این حال طبق ادعای غول های جاده مخصوص (با توجه به صورت های مالی شش ماه امسال) آن ها همچنان بنگاه هایی زیان ده هستند.

سال هاست قیمت خودرو های داخلی توسط نهاد های بیرون از صنعت خودرو معین می گردد و در این بین، شورای رقابت نقش پررنگ تری داشته است. این شورا که در بهمن 91 با تصمیم رئیس دولت دهم مسوولیت قیمت گذاری خودرو های داخلی را بر عهده گرفت، دو بار از فرایند معین قیمت کنار گذاشته شد، یک بار در شهریور 97 و دیگری نیز همین چند هفته پیش. با این حال مرجع اصلی معین قیمت خودرو های داخلی برای حدودا 8 سال، شورای رقابت بوده که همیشه نیز هم از سوی خودروسازان و هم از جانب مشتریان مورد انتقاد قرار گرفته است.

اختیار قیمت گذاری خودرو های داخلی، اما گاهی به دست سازمان حمایت مصرف نمایندگان و فراورینمایندگان و ستاد تنظیم بازار نیز افتاده که اگرچه آن ها در مقایسه با شورای رقابت رفتار بهتری با خودروسازان داشته اند، با این حال نفس نرخ گذاری دستوری در عملکردشان مشهود بوده است. تا پیش از دستوری شدن قیمت خودرو، خودروسازان مجاز بودند محصولات خود را بر اساس حاشیه بازار معین نمایند. طبق این روش، قیمت کارخانه ای خودرو ها نزدیک به نرخ بازار معین می گردد و بنابراین فضایی برای جولان دلالان و واسطه گران وجود ندارد.

هرچند وزارت صنعت، معدن و تجارت در بهمن 97 خبر از تصویب قیمت گذاری خودرو در حاشیه بازار داد، با این حال مصوبه موردنظر اجرایی نشد و نرخ گذاری همچنان دستوری باقی ماند. حالا، اما گفته می گردد وزارت صمت باز هم به دنبال اجرای سیاست قیمت گذاری خودرو در حاشیه بازار است و میخواهد مصوبه آن را از شورای هماهنگی مالی سران سه قوه دریافت کند. اگر این اتفاق رخ دهد، خودروسازان مجاز می شوند نرخ محصولات خود را نزدیک به بازار معین نموده و ضمن خروج از زیان دهی، در راستا کسب سود نیز قرار گیرند. البته با توجه به زیان انباشته هنگفت نزدیک به 40 هزار میلیارد تومانی، بعید است این ضرر عظیم به این زودی ها جبران گردد. اگر وزارت صمت پیروز به کسب مجوز نرخ گذاری خودرو های داخلی در حاشیه بازار گردد، خودروسازان دیگر بهانه ای برای زیاندهی نخواهند داشت.

در واقع آن ها اگر با وجود لغو نرخ گذاری دستوری باز هم زیان بدهند و ادعای بی پولی را مطرح نمایند، دیگر هیچ گوش شنوایی برای پذیرش ادعا های آن ها وجود نخواهد داشت. البته همین حالا نیز افکار عمومی زیاندهی خودروسازان را باور ندارد و خیلی ها نیز معتقدند ضرر عظیم غول های جاده مخصوص به دلیل ضعف مدیریتی آن ها است نه صرفا نرخ گذاری دستوری. مسائلی مانند ریخت و پاش غیر ضروری، سرمایه گذاری های غیر مالی و سیاسی و همچنین ضعف بهره وری (ناشی از وجود نیروی مازاد) مواردی است که به اعتقاد کارشناسان نمی توان نقش آن ها را در ضعف ساختار مالی سه خودروساز عظیم کشور و تداوم زیاندهی آن ها نادیده گرفت.

زیان روی زیان خودروسازان

طبق صورت های مالی ارائه شده به بورس توسط سه خودروساز عظیم کشور، زیان دهی آن ها در شش ماه ابتدایی امسال کماکان ادامه داشته است. بر این اساس و طبق ادعای خودروسازان، قیمت فروش بعضی از محصولات آن ها پایین تر از قیمت تمام شده فراوری بوده است. در این بین، ایران خودرو در فراوری تمام محصولاتش طی شش ماه ابتدایی امسال با زیان روبرو شده، چه آنکه قیمت فروش آن ها پایین تر از مبلغ بهای تمام شده شان بوده است. بر این اساس، بهای تمام شده فراوری محصولات ایران خودرو طی نیمه نخست 99، در مجموع بالغ بر 29 هزار و 700 میلیارد تومان بوده، اما جمع مبلغ فروش محصولات این شرکت کمی بالاتر از 23 هزار میلیارد تومان به ثبت رسیده است.

با این حساب، ایران خودرویی ها طی نیمه نخست امسال بالغ بر شش هزار و 600 میلیارد تومان از ناحیه اختلاف مبلغ بهای تمام شده و مبلغ فروش، زیان دیده اند. زیان کلی ایران خودرو در نیمه نخست امسال، اما به بالای 9 هزار و 900 میلیارد تومان رسیده است. با توجه به ثبت این رقم، اما جمع زیان انباشته عظیم ترین خودروسازان ایران به 24 هزار میلیارد تومان نزدیک شده است.

بنابر گزارش ارائه شده به بورس، اما این شرکت 188 هزار و 472 دستگاه محصول طی نیمسال 99 به فروش رسانده و بنابراین، قیمت متوسط فروش این شرکت کمتر از 123 میلیون تومان بوده است. طبق صورت های مالی منتشره از سوی ایران خودرو، این شرکت در نیمه ابتدایی امسال، 145 هزار و 188 دستگاه انواع پژو را به فروش رسانده که کل مبلغ فروش آن ها کمتر از 9 هزار و 500 میلیارد تومان بوده، یعنی با متوسط قیمت حدودا 65 میلیون و 500 هزار تومان. طبق ادعای ایران خودرو، این شرکت از ناحیه فروش پژو های خود در نیمه ابتدایی امسال، بیش از 5 هزار و 300 میلیارد تومان زیان دیده است.

طبق گزارش ارائه شده به بورس، فراوری سمند نیز برای ایران خودرو زیان به همراه داشته است. این شرکت در نیمه نخست امسال حدود 900 میلیارد تومان از ناحیه فروش 20 هزار و 653 دستگاه سمند زیان دیده است. طبق ادعای ایران خودرو، مبلغ فروش سمند های این شرکت در بازه زمانی موردنظر به هزار و 800 میلیارد تومان هم نرسیده است. ایران خودرویی ها، اما در این بازه زمانی 16 هزار و 590 دستگاه دنا را نیز فروخته اند و بیش از 502 میلیارد تومان زیان دیده اند. طبق صورت های مالی ارائه شده به بورس، عظیمترین خودروساز ایران از ناحیه فروش هزار و 599 دستگاه رانا نیز بالغ بر 91 میلیارد و 700 میلیون تومان زیان حاصل نموده است.

در فروش دانگ فنگ هم ایران خودرو بالغ بر شش میلیارد تومان زیان حاصل نموده، زیانی که از ناحیه فروش 107 دستگاهی این محصول ثبت شده است. همچنین فروش هایما نیز زیانی بالغ بر 24 میلیارد و 700 میلیون تومان روی دست آبی های جاده مخصوص گذاشته است. آن ها در نیمه نخست امسال دو هزار و 491 دستگاه از این شاسی بلند چینی را فروخته اند. در نهایت، اما 122 دستگاه تندر-90 فروخته شده توسط ایران خودرو در نیمه ابتدایی امسال نیز بالغ بر یک میلیارد و 140 میلیون تومان زیان نصیب آن ها نموده است. تندر-90 البته دیگر در ایران خودرو به فراوری نمی رسد.

از ایران خودرو که بگذریم، سایپایی ها نیز نیمه ابتدایی امسال را با زیان به خاتمه رسانده اند. طبق گزارش ارائه شده به بورس، بالغ بر 2 هزار و 170 میلیارد تومان زیان نصیب دومین خودروساز عظیم ایران شده است. با توجه به ثبت این رقم، جمع زیان انباشته نارنجی های جاده مخصوص تا خاتمه شهریور امسال به بالای 11 هزار و 400 میلیارد تومان رسیده است. در این بین، فروش 57 هزار و 463 دستگاهی پراید در نیمه ابتدایی امسال، بالغ بر شش میلیارد و 300 میلیون تومان زیان روی دست سایپا گذاشته است. پراید البته دیگر در مدل های سواری به فراوری نمی رسد، اما وانت آن کماکان در خطوط فراوری این شرکت باقی مانده است.

طبق ادعای سایپا، این شرکت پراید های خود را با متوسط قیمت کمتر از 32 میلیون تومان به فروش رسانده است. فروش دیگر محصول سایپا به نام تیبا نیز طی نیمه ابتدایی امسال چیزی حدود 615 میلیارد تومان زیان در کارنامه نارنجی های جاده مخصوص ثبت نموده است. همچنین مونتاژ آریو هم در بازه زمانی موردنظر، 150 میلیون تومان زیان به همراه داشته است.

این در حالی است که فروش 14 دستگاهی چانگان بیش از 727 میلیون تومان سود برای سایپایی ها به همراه داشته است. این سود البته بدون احتساب هزینه های مالی و متفرقه به دست آمده، ضمن آنکه گویا این خودروی چینی دیگر در کشور مونتاژ نمی گردد. سایپایی ها همچنین از ناحیه فروش 80 دستگاه سراتو طی نیمه نخست 99، بیش از 709 میلیون تومان سود نموده اند که این سوددهی بدون احتساب هزینه های مالی و متفرقه بوده است. سراتو نیز مانند چانگان فعلا جایی در خطوط فراوری سایپا ندارد.

در نهایت، اما صورت های مالی پارس خودرو نشان می دهد این شرکت نیز در دوره شش ماه نخست امسال، حدود 893 میلیارد تومان زیان از ناحیه فروش محصولاتش حاصل نموده است. بر این اساس، جمع زیان انباشته سومین خودروساز عظیم ایران به بالای سه هزار و 750 میلیارد تومان رسیده است.

در صورت های مالی شش ماهه پارس خودرو، فروش 20 هزار و سه دستگاهی خانواده ایکس 100 (پراید) به ثبت رسیده که حاصل آن، زیان 69 میلیارد تومانی بوده است. پارس خودرویی ها، اما در فروش محصولات خانواده اس 200 (ساینا) آماری دو هزار و 42 دستگاهی را از خود به جا گذاشته اند. این تعداد فروش منجر به سوددهی نشده و نتیجه آن ثبت زیان بیش از 5/ 5 میلیارد تومانی بوده است.

صورت های مالی پارس خودرو ستونی به نام انواع خودرو سواری نیز دارد که به نظر می رسد بیشتر خانواده رنو را در بر می گیرد. تعداد فروش این خودرو ها 18 هزار و 246 دستگاه بوده که نتیجه آن سود بیش از 80 میلیارد تومانی (البته بدون احتساب هزینه های مالی و متفرقه) بوده است.